„Złoty Podkowiec”
i Znak Jakości „Kraina Podkowca”

PTPP „pro Natura” ustanowiło wyróżnienia dla osób i instytucji za działalność sprzyjającą nietoperzom. Osobom indywidualnym przyznawane jest wyróżnienie i medalion „Złoty Podkowiec”.

Natomiast instytucje mogą zostać wyróżnione Znakiem Jakości „Kraina Podkowca”, którym mogą oznakować swoją siedzibę i wytwarzane produkty.

Medal „Złoty Podkowiec”
Znak Jakości "Kraina Podkowca"
Znak Jakości „Kraina Podkowca”

Wyróżnienia przyznawane są przez Kapitułę Znaku za działania w znaczący sposób wpływające na ochronę lub świadomość potrzeby ochrony podkowca małego, bądź innych nietoperzy na obszarze Krainy Podkowca.

Kandydatów do wyróżnienia Medalem lub Znakiem może zaproponować każda osoba i instytucja, nadsyłając pisemnie do Kapituły (na adres Biura Znaku czyli PTPP „pro Natura”) uzasadnienie wyboru kandydata, wraz z informacjami o dokonaniach w zakresie określonym regulaminem. W zgłoszeniu koniecznie należy podać nazwę zgłaszanego podmiotu oraz własne i jego dane kontaktowe, w tym telefon lub e-mail.

Link: Regulamin Znaku

Złoty Podkowiec

Małgorzata Mordarska-Duda

Medal Złoty Podkowiec został przyznany Laureatce w uznaniu jej znaczącego wieloletniego wkładu w ochronę nietoperzy na terenie Małopolski.

Ze szczególnym uznaniem Kapituła odnotowała, iż w 1996 roku wbrew wielu przeciwnościom, Laureatka, sprawująca wówczas funkcję Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w województwie nowosądeckim, wsparła ratowanie jedynej znanej w tym czasie w Polsce, kolonii rozrodczej podkowca małego kościele w Jaworkach, dzięki czemu przyczyniła się do jej uratowania. Co istotne, działanie to stało się inspiracją i kamieniem węgielnym powołania Programu Ochrony Podkowca Małego w Polsce.

Kapituła doceniła również osobiste zaangażowanie laureatki w opiekę nad projektem „Ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk chronionych w ramach sieci Natura 2000 w Małopolsce”. Wzorowa realizacja tego zadania, wykonywanego przez zespół pracowników RDOŚ w Krakowie, przyniosła imponujące efekty przyrodnicze i społeczne.

Mariola Klimska
Mariola Klimska

Kapituła Krainy Podkowca przyznała to wyróżnienie w 2021 roku w uznaniu osiągnięć Laureatki w działaniach mających na celu ochronę nietoperzy na terenie Małopolski.

Szczególne uznanie i szacunek Kapituły zyskało osobiste, wymagające poświęcenia i sprostania wielu nieoczekiwanym trudnościom, zaangażowanie laureatki w koordynację projektu “Ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk chronionych w ramach sieci natura 2000 w Małopolsce“. Dzięki temu realizacja tego zadania, podjętego przez RDOŚ w Krakowie, przyniosła imponujące efekty przyrodnicze i społeczne, zaś sam projekt stał się modelowym przykładem działań w ramach Programu ochrony podkowca małego w Polsce.

Peter Lina

Peter H.C. Lina należy do najbardziej znanych w Europie i na Świecie badaczy i aktywistów w ochronie nietoperzy. Obecnie pracuje w Centrum Naturalis w Lejdzie. Jest też motorem napędowym Europejskich Sympozjów Chiropterologicznych (EBRS), pomysłodawcą i współtwórcą BatLife oraz kluczowym członkiem wielu paneli, w tym EUROBATS.

Polski ruch chiropterologiczny wiele zawdzięcza Peterowi Linie, jego osobistemu wsparciu i poparciu na europejskiej arenie. Również badania naukowe i ochrona podkowca małego należą do dziedzin, których rozwój bez pomocy Petera byłby na pewno dużo trudniejszy.

Henry Schofield
Henry Schofield

Henry Schofield jest z całą pewnością światowym ekspertem w ochronie podkowców. Jego praca doktorska należy do podstawowych źródeł wiedzy o ekologii i etologii podkowca małego.

Jako główny specjalista ds. badań naukowych i ochrony przyrody w Vincent Wildlife Trust, Henry prowadził pionierskie w skali światowej projekty ochrony podkowców. Dzięki tym doświadczeniom, VWT wypracowało standardy, które w dużej mierze zostały zaadaptowane i wykorzystane w działaniach PTPP „pro Natura”, w tym w projekcie LIFE Podkowiec+.

Strona internetowa Vincent Wildlife Trust

Bożena Kotońska
Bożena Kotońska

Dr Bożena Kotońska, biolog z wykształcenia, jest małopolskim Regionalnym Konserwatorem Przyrody.

W ochronę przyrody angażuje się zawodowo i osobiście, inicjując programy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i wspierając inicjatywy zewnętrzne, na przykład organizacji społecznych.

Wsparcie udzielane realizacji Programu Ochrony Podkowca Małego w znacznym stopniu pomogło w realizacji jego celów.

Dr inż. Andrzej Węgiel i mgr inż. Jolanta Węgiel, są z wykształcenia leśnikami i pracują w zawodzie, na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Ale są także chiropterologami, podróżnikami, społecznikami i popularyzatorami wiedzy przyrodniczej.

Są autorami wielu publikacji naukowych i popularnych, angażują się w ochronę przyrody, zwłaszcza nietoperzy.

Ich działalność znacznie przyczyniła się do odtworzenia populacji podkowca małego w Polsce i do zaplanowania kolejnych działań ochronnych, w tym Programu Ochrony Podkowca Małego.

Oboje mają znaczące osiągnięcia w popularyzacji wiedzy o nietoperzach i kształtowaniu przyjaznego nastawienia do tych zwierząt.

Ksiądz Jan Pipka jest proboszczem w parafii grecko-katolickiej w Krynicy Zdroju. Strych tamtejszej świątyni zamieszkują kolonie podkowca małego i nocka dużego, należące do najcenniejszych w regionie.

Wcześniej, jako proboszcz parafii p.w. Św. Dymitra w Śnietnicy, także pomógł w zachowaniu stanowiska podkowca małego.

Ksiądz proboszcz aktywnie propaguje ochronę nietoperzy, które żartobliwie nazywa swymi parafianami chętnie udzielając się w mediach, dzięki czemu dociera nie tylko do parafian, ale i całego społeczeństwa.

Kościół w Górkach Wielkich
Kościół w Górkach Wielkich

X. Krzysztof Pacyga      

Ksiądz kanonik Krzysztof Pacyga, proboszcz Parafii p.w. Wszystkich Świętych w Górkach Wielkich, zaopiekował się koloniami podkowców małych i nocków dużych, zamieszkujących poddasze kościoła. Obie kolonie są ważne w skali kraju i jedne z największych w skali regionalnej.

Jan i Urszula Gawłowscy

Państwo Jan i Urszula Gawłowscy wraz z rodziną mają pod dachem zamieszkanego przez nich młyna maleńkich sublokatorów w postaci nietoperzy. Kolonia podkowców małych, którą się opiekują, należy do najważniejszych w kraju.

Jan Wróblewski
Jan Wróblewski

Jan Wróblewski wniósł wieloletni wkład w zachowanie jednego z najcenniejszych polskich stanowisk podkowca małego znajdującego się w rejonie Głuchołazów w województwie opolskim. Stanowisko nietoperzy na terenie przedsiębiorstwa „Marmur” w Sławniowicach to najliczniejsza, spośród znanych w Polsce, kolonia rozrodcza podkowca małego oraz drugie co do wielkości zimowisko tego gatunku. To miejsce, skupiające blisko dziesięć procent krajowej populacji podkowca, jest cenne dla ochrony nietoperzy w skali całej Europy. Istnieje jako takie do dziś wyłącznie dzięki determinacji, przyrodniczej pasji i wrażliwości Laureata.

Kazimierz Staszków

Kazimierz Staszków od wielu lat angażuje się w ochronę polskiej przyrody, a przede wszystkim nietoperzy na Ziemi Nyskiej i Opolszczyźnie. W szczególności wniósł wielki wkład w popularyzowanie wiedzy o nietoperzach i ich ochronie poprzez sztukę fotografii i działalność wystawienniczą, jak również inicjatywę utworzenia i kierowanie stowarzyszeniem „Marmurowa Dolina”, którego jednym z głównych celów statutowych jest dbałość o zachowanie stanowisk nietoperzy w rejonie Głuchołazów.

Wojciech Sanek
Wojciech Sanek

Wojciech Sanek kierował pracami ciężkowickiego muzeum, prowadził wiele prelekcji i zajęć terenowych, zainicjował regularne Noce Nietoperzy i promował rozwieszanie budek dla tych ssaków.

Tomasz Kokurewicz

Dr Tomasz Kokurewicz od kilku dekad angażuje się w ochronę i badania nietoperzy oraz działalność edukacyjną i popularyzatorską promującą ochronę tej grupy zwierząt.
W szczególności, Laureat wniósł wkład w podwaliny ochrony podkowca małego w Polsce: opracowania naukowe i działania dla zachowania kilku z nielicznych znanych na początku lat 90-tych stanowisk tego gatunku, stały się inspiracją dla powstania Programu ochrony podkowca małego realizowanego do dziś przez PTPP „pro Natura”.

M. R. Rybczyńscy

Rodzina Rybczyńskich zaangażowała się w zachowanie cennej i jednej z nielicznych na Dolnym Śląsku kolonii rozrodczej podkowca małego. Laureaci nie tylko pozwolili nietoperzom przebywać pod dachem zagospodarowywanego i restaurowanego przez nich budynku Wapiennika „Łaskawy Kamień” w Starej Morawie, ale również dołożyli wszelkich starań, aby nietoperze czuły się tam jak najlepiej. To udało się na tyle dobrze, że obecnie Wapiennik jest schronieniem kolejnej kolonii rozrodczej nietoperzy – od kilku lat zadomowił się tu również nocek duży.
Laureaci sa bardzo aktywni na polu edukacji i artystycznej promocji ochrony nietoperzy. Dzięki Rodzinie Rybczyńskich Wapiennik „Łaskawy Kamień” to dziś ważne miejsce na Szlaku Podkowca i chiropterologicznej mapie Polski.

X. Zenon Tomasiak
X. Zenon Tomasiak

Ksiądz doktor Zenon Krzysztof Tomasiak dzięki konsekwentnym staraniom o ochronę kolonii rozrodczych i zimowisk oraz promowanie pozytywnego wizerunku nietoperzy zyskał przydomek „proboszcza od nietoperzy”. Jego starania o utrzymanie odpowiednich siedlisk wykraczały poza obręb kościoła parafialnego. Starał się zachować drzewa na trasach przelotów podkowców, udzielał też pomocy chiropterologom podczas ich badań, a sam będąc amatorem speleologii, wspierał ochronę jaskini Diabla Dziura, w której zimują podkowce i nietoperze z innych gatunków.

Kraina Podkowca

Zuzanna Długosz
Zuzanna Długosz

Znak Jakości Kraina Podkowca został przyznany inicjatywie turystycznej, formalnie działającej jako Zuzanna Długosz Usługomat, jednak powszechnie znanej jako Baba z Gór.

Kapituła z dużym uznaniem oceniła twórcze zaangażowanie i pomysłowość Laureatki w wykorzystaniu idei Krainy Podkowca w prowadzonej przez nią działalności przewodnickiej, turystycznej i edukacyjnej. Kapituła uznała działalność Baby z Gór za modelowy przykład aktywności, jakiej znak Krainy Podkowca ma służyć, przynoszącej korzyści zarówno przyrodzie regionu, jak i żyjącym tu ludziom.

Szczególne uznanie Kapituły zyskały prowadzone przez Laureatkę terenowe lekcje przyrody połączone z obserwacjami nietoperzy, na stałe wpisane do jej oferty edukacyjno-przewodnickiej.

Inicjatywie turystycznej Baba z Gór przyznane zostało prawo posługiwania się znakiem Kraina Podkowca jako świadectwem zaangażowania w ochronę przyrody.

Bo, jak powiadają: baba z gór – podkowcom lżej!

Strona internetowa: Baba z Gór (www.babazgor.pl)

Piotr Firlej
Piotr Firlej

Wyróżnienie przyznane przez Kapitułę Krainy Podkowca w 2021 roku w uznaniu zaangażowania Laureata w szerzenie idei ochrony nietoperzy oraz idei Krainy Podkowca w ramach prowadzonej przez niego działalności turystycznej i edukacyjnej.

Szczególne uznanie kapituły zyskał ogromny wkład laureata w rozwijanie koncepcji Krainy Podkowca oraz twórcze jej propagowanie wśród rzeszy przewodników turystycznych jak również pośród innych branż związanych z popularyzowaniem wartości krajobrazowych, historycznych i kulturowych południowej Polski.

Firmie turystycznej Piotra Firleja przyznane zostało prawo posługiwania się znakiem Krainy Podkowca jako świadectwem zaangażowania w ochronę przyrody.

profil Centrum na FaceBooku

logo RDOŚ w Rzeszowie
logo RDOŚ w Rzeszowie

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie otrzymała Znak Jakości Kraina Podkowca w 2018 roku.

Kapituła wzięła pod uwagę między innymi podjęcie przez RDOŚ kontynuacji ochrony podkowca w województwie podkarpackim, zaangażowanie w ochronę stanowisk nietoperzy i wsparcie dla działań społecznych podejmowanych w regionie.

Strona internetowa RDOŚ

logo RDOŚ w Opolu
logo RDOŚ w Opolu

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu przyczyniła się do uratowania największej w Polsce kolonii podkowca małego w Sławniowicach.

Znak Jakości Kraina Podkowca świadczy o dużym zaangażowaniu RDOŚ w ochronę przyrody w województwie i poparcie inicjatyw społecznych w tym zakresie.

Strona internetowa RDOŚ

Logo Fundacji Benevolens
Logo Fundacji Benevolens

Fundacja Benevolens opiekuje się zlokalizowaną w Głuchołazach kolonią podkowca małego. Stanowisko jest jednym z nielicznych w polskich Sudetach i ma znaczenie dla populacji tego gatunku w Polsce.

Fundacja prowadzi także ciekawą działalność edukacyjną poświęconą nietoperzom, między innymi w parku przylegającym do stanowiska podkowców.

Strona internetowa Fundacji

Zespół Szkół w Jerzmanowicach
Zespół Szkół w Jerzmanowicach

Zespół Szkół w Jerzmanowicach, na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, od lat organizuje wydarzenia związane z nietoperzami. Prowadzoną w sposób twórczy i atrakcyjny edukację nauczyciele i uczniowie Zespołu Szkół kierują do lokalnej społeczności i przyjezdnych. W organizację wydarzeń angażuje się wielu lokalnych partnerów, co czyni ofertę jeszcze bardziej atrakcyjną.

Strona internetowa Szkoły

Muzeum Ziemi Wiśnickiej
Muzeum Ziemi Wiśnickiej

Muzeum Ziemi Wiśnickiej gospodaruje zamkiem w Nowym Wiśniczu, cennym stanowiskiem nietoperzy, przede wszystkim podkowca małego. Zamek stanowi zarówno schronienie kolonii rozrodczej, jak i zimowisko tych nietoperzy.

Muzeum nie tylko dostosowało swoją ofertę edukacyjno-turystyczną do potrzeb nietoperzy, ale wprowadziło nowatorskie metody edukacji, związane właśnie z nietoperzami.

W zamku wdrożone zostały, przy zaangażowaniu Polskiego Towarzystwem Przyjaciół Przyrody „pro Natura”, modelowe adaptacje, służące zarówno poprawie warunków bytowania podkowca małego, jak również wzbogaceniu oferty muzeum o elementy wyjątkowej edukacji przyrodniczej.

Strona internetowa Muzeum

Herb Urzędu Gminy Brenna
Herb Urzędu Gminy Brenna

Zasługi Gminy Brenna dla nietoperzy obejmują czynną ochronę siedlisk podkowców małych i nocków dużych oraz stworzenie obserwatorium pozwalającego podglądać nietoperze w bezpieczny dla zwierząt sposób.

Samorząd Brennej wprowadził również ochronę prawną w postaci stanowiska dokumentacyjnego ważnego zimowiska nietoperzy.

Portal Gminy Brenna

Logo Fundacji im. Zofii Kossak
Logo Fundacji im. Zofii Kossak

Fundacja im. Zofii Kossak opiekuje się stanowiskami nietoperzy we własnych i pobliskich obiektach, prowadząc czynną ochronę tych ssaków w pobliskim parku, w kolonii letniej i w zimowisku.

Organizuje ciekawe wydarzenia inspirowane nietoperzami, szczególnie inspirujące są warsztaty artystyczne.

Strona internetowa Fundacji

Logo Diecezji Tarnowskiej
Logo Diecezji Tarnowskiej

Na poddaszach świątyń Diecezji Tarnowskiej zamieszkuje znaczna część polskiej populacji podkowca małego. Obiekty te często są istotnym elementem dziedzictwa kultury i przyrody.

Dzięki odpowiedzialnemu gospodarowaniu tym dziedzictwem przez Diecezję Tarnowską, zachowane zostały liczne bezcenne stanowiska chronionych gatunków nietoperzy.

Wieloletnia współpraca kurii i poszczególnych parafii Diecezji z Polskim Towarzystwem Przyjaciół Przyrody „pro Natura” w realizacji projektów Programu Ochrony Podkowca Małego udowodniła, że możliwa jest synergia w osiąganiu celów przyrodniczych, społecznych i ochrony dziedzictwa materialnego.

Strona internetowa Diecezji

logo RDOŚ w Krakowie
logo RDOŚ w Krakowie

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie zajmuje się ochroną przyrody z urzędu. Jednak sposób, w jaki małopolski RDOŚ wypełnia swe ustawowe obowiązki wyróżnia się w skali kraju i tworzy godne naśladowania standardy.

Dyrekcja wspiera inicjatywy społeczne i podejmuje własne przedsięwzięcia, nakierowane na poprawę stanu siedlisk przyrodniczych. Na szczególne uznanie zasługuje czynne włączenie się Laureata w Program Ochrony Podkowca Małego przez opracowanie własnego projektu zabezpieczania i rewitalizacji nie objętych dotychczas ochroną stanowisk podkowca w województwie małopolskim.

Strona internetowa RDOŚ

Logo Pienińskiego Parku Narodowego
Logo Pienińskiego Parku Narodowego

Pieniny to ostatnia ostoja, na której podkowiec mały przetrwał w Polsce.

Na terenie Pienińskiego Parku Narodowego i przy życzliwym wsparciu jego pracowników, miały miejsce pierwsze działania badawcze i ochronne, które stały się inspiracją powstania Programu Ochrony Podkowca Małego.

PPN zabezpieczył zimowiska nietoperzy, a także przeprowadził, we współpracy z PTPP „pro Natura”, eksperyment dostosowania poddasza nowego budynku dyrekcji Parku do potrzeb nietoperzy, dzięki czemu powstało nowe stanowisko podkowca małego w Pieninach.

Strona internetowa PPN

Logo Ojcowskiego Parku Narodowego
Logo Ojcowskiego Parku Narodowego

Ojcowski Park Narodowy jest szczególny wśród polskich parków narodowych. Nietoperze są na jego terenie jednym z najważniejszych elementów przyrody, co odzwierciedla między innymi logo Parku. Działalność Parku przyczynia się do ochrony stanowisk zimowych i letnich, w tym kolonii podkowca małego w siedzibie Dyrekcji Parku.

Park prowadzi bardzo intensywne i ciekawe działania edukacyjne, obok ciekawych wystaw, obejmujące zajęcia w terenie ze specjalistami.

Strona internetowa Parku

Opactwo w Szczyrzycu
Opactwo w Szczyrzycu

Na poddaszach budynków klasztoru i kościoła w Szczyrzycu od wielu lat znajdują schronienie kolonie rozrodcze podkowca małego, nocka orzęsionego i nocka dużego – gatunków uznawanych za najbardziej zagrożone w Europie.

Dzięki odpowiedzialnemu gospodarowaniu Opactwa, to jedno z najcenniejszych w Polsce stanowisk nietoperzy zachowane zostało w znakomitym stanie, a zamieszkujące strychy nietoperze pozostają w znakomitej kondycji.

Godna pochwały jest życzliwość, z jaką Laureat przyjmuje wizyty chiropterologów z Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Przyrody „pro Natura” regularnie monitorujących stan stanowiska oraz otwartość na propozycje związane z zapewnieniem jak najlepszych warunków bytowania koloniom nietoperzy.

Strona internetowa Opactwa

W budynkach Nadleśnictwa Baligród w Bukowcu znajduje się jedna z nielicznych w regionie kolonia podkowca małego, której stanowisko zostało uratowane i poprawione dzięki zaangażowaniu Nadleśnictwa, we współpracy z PTPP „pro Natura”.

Strona internetowa Nadleśnictwa

Stary Wapiennik w Nowej Morawie

Stowarzyszenie Muzeum Wapiennik, powołane z inicjatywy rodziny Rybczyńskich, jest organizatorem licznych spotkań autorskich, koncertów muzycznych, wydarzeń artystycznych, twórczych, imprez kulturalnych, warsztatów dla dzieci i młodzieży. Organizacja ta zwraca również szczególną uwagę na ochronę przyrody i upowszechnianie działań proekologicznych.

Wśród przedsięwzięć podejmowanych przez Stowarzyszenie ważną rolę zajmuje ochrona stanowisk nietoperzy mieszkających w Wapienniku Łaskawy Kamień: podkowca małego, nocka dużego, a sporadycznie i innych gatunków.

W ramach projektu LIFE Podkowiec+ przeprowadzono remont dachu Wapiennika, a w ramach własnego projektu Stowarzyszenia, finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zostały zamontowane kamery i monitory, dzięki którym prowadzony jest stały monitoring kolonii. W ramach tego projektu powstało również kilkadziesiąt budek dla nietoperzy.

Dzięki tym adaptacjom wielu turystów może dowiedzieć się więcej o nietoperzach. Jest to dla nich często pierwszy tak bliski kontakt z tymi zwierzętami. Stowarzyszenie podejmuje ciekawe akcje promocyjne i edukacyjne, wykonuje pieczątki z podkowcem, wykorzystując własnoręcznie czerpany papier, który uformowany na kształt nietoperzy jest pamiątką dla odwiedzających to miejsce osób. Ponadto prowadzi strony internetowe www.wapiennik.art www.chiropterium.com i na Facebooku, na których zamieszcza materiały z życia nietoperzy, w tym nagrania z monitoringu stanowisk ich bytowania, organizuje prelekcje i spotkania z chiropterologami.

Muzeum Przyrodnicze w Ciężkowicach
Muzeum Przyrodnicze w Ciężkowicach

Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków w Ciężkowicach, od wielu lat organizuje wystawy i zajęcia edukacyjne na temat nietoperzy, stymuluje ich czynną ochronę i wspiera lokalne inicjatywy, w tym pomogło w pozyskaniu funduszy na remont kościoła w Bukowcu.

Strona internetowa Muzeum